Refrakcyjna wymiana soczewki (RLE) jest procedurą chirurgiczną stosowaną w celu korekcji wad wzroku poprzez zastąpienie naturalnej soczewki oka sztucznym implantem. Zabieg ten przeprowadza się u pacjentów, którzy nie kwalifikują się do laserowej korekcji wzroku z powodu wysokiej wady refrakcyjnej lub starczowzroczności. W artykule omawiamy szczegóły zabiegu, dostępne soczewki oraz korzyści płynące z tej metody.
Czym jest refrakcyjna wymiana soczewki?
Jest to procedura chirurgiczna polegająca na usunięciu naturalnej soczewki oka i zastąpieniu jej implantem wewnątrzgałkowym, który jest dobierany indywidualnie do potrzeb pacjenta. Zabieg ten stanowi alternatywę dla laserowej korekcji wzroku, szczególnie w przypadkach, gdy inne metody, takie jak LASIK lub PRK, nie są możliwe do zastosowania.
RLE jest wykorzystywane głównie u pacjentów z dalekowzrocznością, krótkowzrocznością oraz starczowzrocznością. Podczas zabiegu usuwana jest naturalna soczewka, nawet jeśli u danej osoby nie występuje zaćma. Wszczepienie sztucznej soczewki pozwala na trwałą korekcję wady wzroku i zmniejszenie zależności od okularów lub soczewek kontaktowych.
Refrakcyjna wymiana soczewki jest uznawana za bezpieczną i skuteczną metodę, jednak jak każda operacja wiąże się z pewnym ryzykiem. Możliwe powikłania obejmują infekcje, wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, odblaski świetlne lub w rzadkich przypadkach konieczność wymiany implantu. Przed kwalifikacją do zabiegu konieczne jest dokładne badanie okulistyczne, które pozwala na ocenę możliwości zastosowania tej metody oraz dobór odpowiedniego rodzaju soczewki.
Dla kogo jest przeznaczona refrakcyjna wymiana soczewki?
Refrakcyjna wymiana soczewki jest metodą chirurgiczną przeznaczoną głównie dla pacjentów po 40. roku życia, u których rozwija się starczowzroczność, czyli stopniowa utrata zdolności akomodacji oka, powodująca trudności w widzeniu z bliska. Jest to również alternatywa dla osób z wysoką nadwzrocznością przekraczającą +6 dioptrii oraz krótkowzrocznością powyżej -10 dioptrii, u których nie można przeprowadzić laserowej korekcji wzroku ze względu na zbyt cienką rogówkę lub inne ograniczenia anatomiczne.
Zabieg ten znajduje zastosowanie także u pacjentów z astygmatyzmem, ponieważ nowoczesne soczewki toryczne pozwalają na jednoczesną korekcję tej wady. Dzięki temu refrakcyjna wymiana soczewki może zapewnić pacjentom wyraźne widzenie na różne odległości bez konieczności noszenia okularów lub soczewek kontaktowych. Wskazaniem do zabiegu jest również sytuacja, w której pacjent, mimo stosowania okularów, nie uzyskuje zadowalającej ostrości wzroku.
Poznaj rodzaje soczewek stosowanych w RLE
W refrakcyjnej wymianie soczewki w oku stosuje się kilka rodzajów implantów wewnątrzgałkowych, które dobierane są w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta i charakterystyki jego wady wzroku.
Soczewki jednoogniskowe zapewniają ostre widzenie na jedną wybraną odległość, zazwyczaj do dali, co oznacza konieczność stosowania okularów do czytania lub pracy z bliska.
Modele wieloogniskowe pozwalają na ostre widzenie na różne odległości, eliminując potrzebę używania okularów. Zapewniają możliwość dobrego widzenia zarówno do dali, jak i bliży, ale mogą powodować efekty świetlne takie jak halo wokół źródeł światła, szczególnie w nocy.
Soczewki EDoF, czyli o wydłużonej głębi ostrości, umożliwiają płynniejsze przejście między różnymi odległościami, co zmniejsza ryzyko występowania efektów ubocznych związanych z tradycyjnymi soczewkami wieloogniskowymi.
Modele toryczne są przeznaczone dla pacjentów z astygmatyzmem, ponieważ korygują nieregularną krzywiznę rogówki. Pozwalają one na uzyskanie lepszej jakości obrazu w porównaniu do standardowych soczewek, co jest istotne dla osób z tą wadą wzroku.
Przebieg zabiegu refrakcyjnej wymiany soczewki
Zabieg rozpoczyna się od dokładnej diagnostyki okulistycznej, której celem jest ocena wady wzroku, struktury oka oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Na podstawie wyników badań dobierana jest odpowiednia soczewka wewnątrzgałkowa. Kwalifikacja do zabiegu obejmuje szczegółowe badania, takie jak topografia rogówki, pomiar długości gałki ocznej oraz ocena gęstości komórek śródbłonka.
Sam zabieg przeprowadzany jest w warunkach ambulatoryjnych, najczęściej w znieczuleniu miejscowym w postaci kropli do oczu. Procedura rozpoczyna się od wykonania niewielkiego nacięcia w rogówce, które umożliwia dostęp do naturalnej soczewki. Następnie, przy użyciu fakoemulsyfikacji, czyli technologii ultradźwiękowej, soczewka zostaje rozbita na drobne fragmenty i usunięta z oka. Kolejnym etapem jest wszczepienie sztucznej soczewki przez wcześniej wykonane nacięcie. Soczewka rozwija się wewnątrz torebki soczewkowej i zostaje odpowiednio umiejscowiona.
Cała operacja trwa około 15–30 minut na jedno oko. Po jej zakończeniu pacjent pozostaje pod krótką obserwacją i może opuścić klinikę tego samego dnia.
Refrakcyjna wymiana soczewki - możliwe powikłania
Refrakcyjna wymiana soczewki umożliwia trwałą korekcję wad wzroku. Zabieg ten pozwala na jednoczesne skorygowanie różnych wad refrakcji, w tym prezbiopii i astygmatyzmu, co poprawia jakość widzenia na różne odległości. Dzięki nowoczesnym technikom chirurgicznym czas rekonwalescencji jest krótki, a większość pacjentów wraca do codziennych aktywności w ciągu kilku dni.
Pomimo wysokiej skuteczności procedura niesie pewne ryzyko powikłań. W pierwszych dniach po operacji może wystąpić wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego wymagający monitorowania i odpowiedniego leczenia. W początkowym okresie po operacji możliwe są również efekty uboczne takie jak światłowstręt oraz widzenie efektu halo wokół źródeł światła, które zwykle ustępują w miarę adaptacji oka do nowej soczewki.
Jak wygląda rekonwalescencja po wymianie soczewek w oku?
Rekonwalescencja po zabiegu refrakcyjnej wymiany soczewki przebiega zazwyczaj szybko, jednak wymaga przestrzegania zaleceń lekarza w celu minimalizacji ryzyka powikłań i zapewnienia prawidłowego procesu gojenia. W pierwszych dniach po operacji pacjent powinien stosować przepisane krople, które pomagają w redukcji stanu zapalnego oraz zapobiegają infekcjom. Zaleca się unikanie pocierania oka, schylania się oraz intensywnego wysiłku fizycznego, co może zwiększyć ciśnienie wewnątrzgałkowe i wpłynąć na stabilizację nowej soczewki.
W okresie rekonwalescencji istotna jest odpowiednia ochrona wzroku, dlatego pacjenci powinni nosić okulary przeciwsłoneczne, które chronią przed promieniowaniem UV i nadmiernym oświetleniem. W pierwszych tygodniach po operacji należy unikać pływania w basenach oraz kontaktu operowanego oka z wodą, aby ograniczyć ryzyko zakażenia.
Znaczenie wizyt kontrolnych po zabiegu RLE
Po zabiegu konieczne są regularne wizyty kontrolne, których celem jest monitorowanie procesu gojenia oraz ocena ostrości widzenia. Pozwalają one lekarzowi na wykrycie ewentualnych nieprawidłowości oraz ocenę, czy soczewka wszczepiona w czasie operacji stabilizuje się w odpowiedniej pozycji. Pierwsza kontrola zazwyczaj odbywa się po około dwóch tygodniach od zabiegu i obejmuje badanie ostrości wzroku, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz ocenę stanu przedniego odcinka oka. Kolejne wizyty wyznaczane są indywidualnie w zależności od postępów rekonwalescencji i ewentualnych objawów zgłaszanych przez pacjenta.
