Jakie są rodzaje zaćmy? Podział według lokalizacji zmian
Zaćma to choroba oczu, która może przybierać różne formy w zależności od miejsca występowania zmętnień. Jej klasyfikacja obejmuje trzy główne rodzaje: zaćmę jądrową, korową oraz podtorebkową tylną.
Katarakta jądrowa rozwija się w centralnej części soczewki. Jest to najczęstsza odmiana zaćmy, zwykle związana z procesem starzenia. Charakterystyczne dla niej jest stopniowe pogarszanie się wzroku, zwłaszcza na odległość. Zmiany w oku prowadzą do zmniejszenia jego przejrzystości, co utrudnia prawidłowe widzenie. Objawy obejmują również dwojenie jednooczne i zaburzenia w rozpoznawaniu kolorów.
Zaćma korowa cechuje się zmętnieniami w zewnętrznej warstwie soczewki. Ten typ katarakty może powodować różne problemy z widzeniem, głównie w nocy. Osoby nim dotknięte często skarżą się na efekt „olśnienia” oraz zmniejszoną ostrość wzroku. Jedną z głównych przyczyn rozwoju tego rodzaju zaćmy jest cukrzyca, choć może ona powstawać również z innych powodów.
Katarakta podtorebkowa tylna jest z kolei związana ze zmatowieniami w tylnej części soczewki, tuż pod torebką. Jest to forma zaćmy, która często powoduje szybkie pogorszenie widzenia. Pacjenci doświadczają problemów ze wzrokiem przy jasnym świetle oraz mogą zauważyć zmniejszoną ostrość widzianych obrazów znajdujących się blisko. Na rozwój katarakty podtorebkowej tylnej mogą wpływać stosowanie sterydów, urazy oraz cukrzyca.
Rodzaje zaćmy według przyczyn powstawania
Katarakta to choroba oczu, która może mieć różne podłoże. Klasyfikacja katarakty według przyczyn obejmuje cztery główne typy: starczą, wikłającą, wrodzoną oraz wtórną.
Zaćma starcza jest najczęstszym rodzajem tej choroby, związanym z naturalnym procesem starzenia się soczewki oka. Cechuje się stopniowym zamgleniem widzenia, utratą zauważania kontrastów oraz trudnościami z widzeniem w nocy.
Katarakta wikłająca jest wynikiem innych chorób oczu, takich jak zapalenia błony naczyniowej czy retinopatia cukrzycowa, a także urazów mechanicznych, które mogą prowadzić do zmętnienia soczewki. Może objawiać się widzeniem „jak przez brudną szybę” lub bólem.
Na zaćmę wrodzoną chorują dzieci. Może ona powstawać przez predyspozycje genetyczne, wynikać z zakażeń wewnątrzmacicznych lub następować w skutek chorób metabolicznych, które wpływają na rozwój soczewki jeszcze przed narodzinami. Charakterystyczne objawy dla tej odmiany to biały odblask w źrenicy oraz trudności ze wzrokiem.
Zaćma wtórna rozwija się na skutek interwencji chirurgicznych. Symptomy są podobne do innych rodzajów katarakty. Ten typ choroby może pojawić się po operacji usunięcia zaćmy pierwotnej, kiedy pozostałe komórki nabłonka soczewki namnażają się, powodując jej zmętnienie.
Jak okulista diagnozuje zaćmę?
Podczas wizyty okulistycznej specjalista dokładnie analizuje stan oczu pacjenta. Jedną z podstawowych technik jest badanie lampą szczelinową, która umożliwia szczegółowe obejrzenie soczewki, rogówki, tęczówki i przedniej komory oka. To narzędzie pozwala lekarzowi na wykrycie zmętnień, które są charakterystyczne dla zaćmy.
Kolejnym etapem diagnostyki są testy ostrości wzroku, najczęściej przeprowadzane za pomocą tablicy Snellena. Pomagają one określić, jak bardzo katarakta wpływa na zdolność chorego do widzenia z różnych odległości (pacjent proszony jest o odczytywanie liter lub cyfr z tablicy). Badania refrakcji z kolei pomagają określić, czy wymagana jest korekcja wzroku przy użyciu okularów lub soczewek kontaktowych.
Wywiad przeprowadzany przez okulistę również odgrywa ważną rolę w diagnostyce zaćmy. Lekarz zbiera informacje na temat historii zdrowotnej pacjenta, w tym ewentualnych chorób oczu w rodzinie oraz czynników, które mogą predysponować do rozwoju katarakty. Wszystkie te informacje są potrzebne do postawienia trafnej diagnozy i zaplanowania odpowiedniego leczenia.
Jeśli wyniki badań wskazują na rozwój zaćmy, okulista może zalecić interwencję chirurgiczną, zwłaszcza gdy choroba znacząco pogarsza jakość życia pacjenta i utrudnia wykonywanie codziennych czynności.
Co należy wiedzieć o operacji zaćmy? Przebieg zabiegu i zalecenia
Zaćmę leczy się przede wszystkim operacyjnie – jest to główna metoda radzenia sobie z tym schorzeniem. Najczęściej stosowaną techniką chirurgiczną jest fakoemulsyfikacja. Operacja zaćmy polega na rozdrobnieniu zmętniałej soczewki za pomocą ultradźwięków i usunięciu jej fragmentów z oka. W jej miejsce wprowadzana jest sztuczna soczewka wewnątrzgałkowa, która jest indywidualnie dobierana do pacjenta, aby przywrócić prawidłowe widzenie.
Postępowanie pooperacyjne ma ogromne znaczenie. Bezpośrednio po zabiegu konieczne jest stosowanie kropli do oczu, które zapobiegają infekcjom i zmniejszają stan zapalny. Pacjenci powinni dokładnie stosować się do zaleceń dotyczących ich dawkowania. Ponadto należy unikać wysiłku fizycznego oraz dźwigania ciężkich przedmiotów, aby nie zwiększać ciśnienia wewnątrzgałkowego i nie ryzykować uszkodzenia operowanego oka.
Równie istotne w okresie rekonwalescencji jest zabezpieczenie wzroku przed innymi czynnikami. Stosowanie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV chroni oczy przed promieniowaniem, a unikanie zakurzonych miejsc pomaga zapobiegać podrażnieniom. Ważne jest również, aby nie używać kosmetyków wokół oczu i nie przecierać operowanego oka, co minimalizuje ryzyko zakażenia.
Dbanie o wzrok – znaczenie odpowiedniej profilaktyki
Regularne badania okulistyczne są istotnym elementem profilaktyki zdrowotnej, szczególnie dla osób z historią występowania zaćmy w rodzinie. Wczesne wykrycie katarakty i innych schorzeń oczu pozwala na podjęcie odpowiednich działań. Systematyczne wizyty u okulisty umożliwiają monitorowanie stanu zdrowia, co jest istotne zwłaszcza dla osób starszych, u których ryzyko rozwoju zaćmy jest wyższe.
Dbając o wzrok, warto również zwrócić uwagę na codzienne nawyki, takie jak unikanie długotrwałego narażenia na szkodliwe promieniowanie UV oraz stosowanie odpowiedniej diety bogatej w witaminy. Regularna aktywność fizyczna oraz zaprzestanie palenia papierosów również mogą przyczynić się do zachowania dobrego stanu zdrowia oczu.
